فرهنگ ممبا

عبارت فیزیک ممبا باید برای اغلب همکاران عبارتی آشنا باشد .این مطلب که به یخ بستن سریعتر آب گرم نسبت به آب سرد تحت شرایطی خاص اشاره دارد در واقع کشف یک دانش آموز تانزانیایی بود که سعی داشت بدون سرد شدن شیر آنرا در یخچال گذاشته تا برای خود بستنی تهیه کند، علل چنین رخدادی تا حدودی بیان شده و اینجا قصد یادآوری آنها را نداریم اما گاهی در حاشیه رویدادها مسائلی و جود دارد که پرداختن به آنها خالی از لطف نیست من شرح مختصری ( نقل به مضمون ) از آنچه خود دانش آموز بیان کرده اینجا می آورم.

چون فکر می کردم ممکن است جای خالی در یخچال مدرسه برای بستنی سازی گیرم نیاید، قبل از سرد شدن شیر آنرا در یخچال گذاشتم وقتی پس از گذشت مدتی برگشتم دیدم که بستنی من کاملا خود راگرفته اما بستنی نفردیگری که  با دمای کمتر بلا فاصله بعد از من در یخچال قرار گرفت هنوز یخ نزده بود ، وقتی علت را از معلم پرسیدم او نپذیرفت و در مقابل اصرار من گفت : خوب این فیزیک ممبا است واین باعث شد وقتی من در دروس دیگر خطایی می کردم همکلاسی هایم می گفتند مثلا این ریاضیات یا زیست شناسی ممبا است .

روزی قرار بود یکی از اساتید فیزیک دانشگاه به مدرسه ما بیاید ( دکتر اوزبورن) وقتی من این سوال را مطرح کردم ( دو ظرف آب یکسان داریم یکی 20 درجه و دیگری 40 درجه چرا آب گرم زود تر یخ می زند) ابتدا لبخند زد و خواست سوالم را تکرار کنم سپس پرسید مطمئنی  خودت آنرا آزمایش کرده ای ؟ و پس از جواب مثبت من، گفت نمی دانم باید بررسی کنم .( در نهایت بخشی از بررسی های او و همکارانش  تحت عنوان فیزیک ممبا در مقالاتی به چاپ رسید)  بعد از رفتن او همکلاسی هایم مرا سرزنش کردند : تو سعی کرده ای برای مطرح کردن خودت از او سوالی بپرسی که قادر به پاسخ گویی نباشد .

بیایید این رخداد را دقیق تر بررسی کنیم و مقایسه ای بین آنچه در تانزانیا رخ داده با روند مورد انتظار در کشور خودمان داشته باشیم

یک دانش آموز دبیرستانی این امکان رادارد که با وسایل مدرسه برای خودش ترتیب ساخت یک میان وعده را بدهد این شاید در تعدادی از مدارس خاص در ایران امکان پذیر باشد قسمت بعدی ماجرا دنبال کردن یک پدیده توسط دانش آموز است ، رفتار معلم ودیگر دانش آموزان تقریبا شبیه نمونه ایرانی آن است ، معلمی که باور دارد دانش آموزش کمتر از او می داند و اگر خلاف دانسته هایش چیزی بشنود رد می کند وحتی در مقابل اصرار دانش آموز با تخریب شخصیتش اورا از میدان به در می کند. باید از آنان پرسید این همه تغییرات در تئوری ها از زمان پیدایش علوم تا کنون چگونه انجام شده است ؟ واکنش دیگر دانش آموزان نیز پیروی از معلم است (به عقیده این دانش اموزان  اینجا فقط او می داند و آنچه می اندیشد درست است و اگر معلم حتی کسی را به تمسخر بگیرد باز هم کار خوبی کرده و ما هم باید با چشمان کاملا بسته فقط تقلید کنیم ) نمونه این واکنش تقریبا در تمام جوامع کوچک و بزرگ ما قابل مشاهده است ، امادر صحنه های بعدبا ورود یک پروفسور به مدرسه برای پاسخ گویی به سوالات آنها تصویر پیش رویمان تغییر می کند و دیگر خیلی مشابه داخلی ندارد ، واکنش متواضعانه استاد به یک سوال عجیب ، در خواست تکرار سوال برای اطمینان از آنچه شنیده و نه صرفا انطباق شنیده با قالبهای ذهنی ، نگرش علمی به موضوع و تاکیید بر تایید عملی نظر ( خودت امتحان کرده ای؟) و نمایش شجاعت اخلاقی با بیان عبارت نمی دانم در جمع تعدادی دانش آموز که شما را باور دارند و حاضرند هر توجیه سطحی و قالبی را به عنوان دلیل علمی بپذیرند ، تشویق دانش اموز و مهم تلقی کردن سوال وی ( آزمایش خواهم کرد ) و پی گیری مطلب تا حصول نتیجه اولیه و نه صرفا  وعده سرخرمن دادن وشانه از زیر بار مسئولیت خالی کردن . و در نهایت واکنش نهایی دانش آموزان که باز هم مشابه ایرانیش کم است ( ما از اینکه سعی در گرفتن مچ استاد داشتی شرم زده شدیم ) کسی ممبا را بخاطردر تله انداختن استاد تشویق نمی کند .

فرهنگی که رشد علمی را پشتیبانی می کند بر مبنای جهان بینی وسبک رفتاری خاصی شکل می گیرد . شخص واجد این نگرش، بشر و یافته هایش را در مرتبه خدایی نمی نشاند ، با آغوش باز از تشکیک در مبانی استقبال می کند ، رد دانسته هایش را مساوی نفی شخصیتش نمی گیرد ، علم را وسیله ابراز وجود و عقده گشایی قرار نمی دهد ، اعتبار سخن را به شیوه علمی می سنجد و حرف آخر را به عهده نتیجه آزمایش می گذارد و احساس مسئولیتی تام در برابر  مخاطبینش دارد و........

حرف آخر اینکه آموزش فرهنگ ممبا مهم تر از فیزیک ممباست.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: